Menselijke aanraking in een pandemische wereld. Impact en interventies.

Menselijke aanraking in een pandemische wereld. Impact en interventies.

De COVID-19-pandemie heeft ons leven radicaal veranderd, zowel op grote als op kleine schaal. De pandemie heeft invloed op de manier waarop we werken, winkelen, school lopen en onze sociale contacten. Van al deze veranderingen is misschien geen enkel aspect in ons leven meer aangetast dan de manier waarop we ons tot anderen verhouden.

"Drie van de vier respondenten gaven aan dat het sociale isolement hen het belang van aanraken voor de gezondheid heeft doen inzien."

Elkaar aanraken tijdens de pandemie: beperkt maar belangrijker dan ooit

De nieuwe studie toont aan dat aanraking zeer belangrijk blijft voor mensen over de hele wereld – ondanks of misschien zelfs dankzij het virus. Uit het onderzoek van vorig jaar bleek dat 87% van de mensen gelooft dat menselijke aanraking de sleutel is tot een gelukkig, vervuld leven. Uit de studie van dit jaar blijkt dat dit percentage licht is gestegen tot 88%. Verder gaven drie van de vier respondenten aan dat ze door het sociale isolement als gevolg van de pandemie inzien hoe belangrijk fysieke aanrakingen zijn voor de gezondheid. Zoals uit de gegevens blijkt, zijn we ons steeds beter bewust van het belang van aanrakingen in ons leven nu deze niet kunnen als voorheen.
Toen vereisten de interacties geen complexe mentale berekeningen betreffende het risico. Kortom, ons gedwongen sociale isolement heeft het belang van menselijke aanraking voor onze gezondheid en ons welzijn onderstreept.
"Meer dan twee derde van de respondenten zei dat er vandaag de dag meer barrières zijn om elkaar aan te raken dan een jaar geleden."

Nieuwe barrières voor menselijke aanraking

Er bestonden vóór de pandemie veel barrières om elkaar aan te raken, bijvoorbeeld tijdsgebrek, onzekerheid over sociale normen en twijfel over welk type aanraking al dan niet gepast was De nieuwe resultaten laten zien dat deze traditionele barrières nu minder zorgen baren. Meer mensen brengen meer tijd thuis door en hun leven is minder hectisch. Er bestaat ook minder verwarring over sociale normen, aangezien de meeste mensen begrijpen dat aanraken besmettingsgevaar inhoudt. Toch zijn er meer barrières dan ooit om elkaar aan te raken. Meer dan twee derde van de respondenten zei dat er nu meer barrières zijn om elkaar aan te raken dan een jaar geleden.

Uit de gegevens blijkt dat we als samenleving deze barrières voorlopig hebben geaccepteerd en niet op zoek zijn naar meer vormen van aanraking. Vier van de vijf respondenten geven aan dat ze aanraking zoals handdrukken, zoenen of korte knuffels vermijden. Dit geldt met name voor zwaar getroffen landen als Brazilië, Zuid-Afrika, Italië en Frankrijk. Dit suggereert dat mensen in landen die zwaar getroffen zijn door de pandemie bijzonder voorzichtig zijn in hun benadering van menselijke aanraking.
Rates of response based on amount of touch people experienced personally in the last year., Source: Mindline Research 2020

Graad van fysieke aanraking tijdens de pandemie wereldwijd

In feite zeiden veel respondenten dat het aantal aanrakingen tijdens de pandemie is afgenomen voor zowel hun binnenste cirkel (familie, partners of goede vrienden) als hun buitenste cirkel (collega's, kennissen, buren). Meer dan een derde zei dat de hoeveelheid aanrakingen in de binnenste cirkel is afgenomen. Anderzijds gaf 40% aan dat de hoeveelheid aanrakingen in de buitenste cirkel is afgenomen. De afname van het aantal aanrakingen in de buitenste cirkel is te verwachten, omdat meer mensen hun fysieke contacten isoleren en beperken tot de mensen in hun gezin. De afname van het aantal aanrakingen in de binnenste cirkel lijkt op het eerste gezicht misschien contra-intuïtief. Dit is echter niet meer het geval als je kijkt naar het aantal mensen dat samenleeft met ouderen, personen met verzwakt immuunsysteem of andere mensen die een groot risico lopen als ze ziek zouden worden. Neem hierbij ook in aanmerking dat naaste vrienden bij de meeste mensen niet in hetzelfde huis wonen. Bovendien zagen landen zoals Italië, Zuid-Afrika en Zuid-Korea, waar de lockdownmaatregelen strikt gehandhaafd werden, een aanzienlijke afname van het aantal aanrakingen in de binnenste maar vooral ook in de buitenste sociale cirkels. In Italië zei meer dan de helft van de respondenten dat het aantal fysieke aanrakingen in de buitenste cirkel sinds vorig jaar was afgenomen. In Zuid-Korea gaf 49% van de respondenten een daling aan, terwijl dit percentage in Zuid-Afrika 46% was. Met name Zuid-Korea is opmerkelijk, omdat het land al minder aanrakingen kende dan andere landen. Dit maakt de daling in aantal aanrakingen nóg dramatischer.

Verrassend genoeg zei echter ongeveer de helft van de respondenten dat de hoeveelheid menselijke aanrakingen tijdens de pandemie niet significant is veranderd. 46% van de respondenten wereldwijd zei dat de hoeveelheid aanrakingen in de binnenste cirkel niet is veranderd in het afgelopen jaar, terwijl 51% zei dat de hoeveelheid aanrakingen in de buitenste cirkel niet is veranderd. Om het waarom te begrijpen, moeten we de gegevens nader bekijken. Dit brengt opmerkelijke geografische verschillen in het aanrakingsgedrag aan het licht. In Duitsland, Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten is het aanrakingsgedrag minder veranderd dan in andere landen. Ondanks de ernst van de uitbraken meldden minder mensen veranderingen in het aantal aanrakingen die ze met hun buitenste cirkel uitwisselden, in vergelijking met andere landen. In Duitsland zei bijna tweederde van de mensen dat het aantal aanrakingen in de buitenste cirkel het afgelopen jaar niet was veranderd. In Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zei meer dan de helft van de respondenten hetzelfde. Eén van de verklaringen is dat deze landen in de eerste plaats geen "aanrakingsvriendelijke" culturen zijn. Uit ons vorige wereldwijde onderzoek weten we dat Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Australië en de Verenigde Staten de minst "aanrakingsvriendelijke" landen zijn, zodat er minder gedragsveranderingen nodig zijn. Het is ook mogelijk dat in deze landen de scepsis over de ernst van de pandemie en de noodzaak van lockdownregelgeving zich heeft vertaald in minder waarneembare veranderingen in het aanrakingsgedrag.

Tot slot is voor sommige groepen het aantal menselijke aanrakingen tijdens de pandemie zelfs toegenomen. Voor mensen in een gezin met minimaal één kind en jongeren van 16-19 jaar was het bijna twee keer waarschijnlijker dat zij een toename in het aantal aanrakingen in de binnenste cirkel meldden in vergelijking met andere groepen. Dit is niet verrassend, omdat veel gezinnen meer tijd samen thuis doorbrengen. Ook bij jongeren en alleenstaande ouders is het bijna twee keer waarschijnlijker dat het aantal aanrakingen in de buitenste cirkel is toegenomen. Het lijkt erop dat bij deze groepen de behoefte aan menselijke verbinding en aanraking aanzienlijk groter is dan hun angst om het virus op te lopen of door te geven aan anderen, die wellicht meer risico lopen.
82%

"Het huidige sociale isolement doet me beseffen hoe belangrijk aanraking is voor onze gezondheid."

58%

"Dit sociale isolement doet me meer verlangen naar aanrakingen dan voorheen."

49%

"Door het isolement voel ik me eenzamer dan ik me ooit in mijn hele leven heb gevoeld."

59%

"Ik mis aanrakingen en wil dit graag inhalen na de crisis."

72%

"Dit isolement heeft me aan het denken gezet over wie en hoe vaak ik anderen aanraak."

"Het gedwongen sociale isolement heeft ervoor gezorgd dat één op de twee mensen wereldwijd zich eenzaam voelt."

Eenzame mensen melden een gebrek aan knuffels

Het percentage bevestigingen onder degenen die zich eenzaam voelen ten opzichte van degenen die zich niet eenzaam voelen:
"Ik wens vaak dat ik meer knuffels van anderen zou krijgen."

Eenzaam en een gebrek aan aanrakingen: vrijgezellen, alleenstaande ouders en 50-plussers

Hoewel er op basis van de benadering van de pandemie verschillen qua aanrakingen waar te nemen zijn tussen de landen, toont het NIVEA-onderzoek aan dat ook individuele omstandigheden een belangrijke rol spelen bij het welbevinden van de mensen tijdens de crisis. De leeftijd van een persoon, of deze al dan niet alleen woont en of een ouder is, zijn factoren die invloed hebben op de fysieke en mentale gezondheid en het vermogen om contact te maken met anderen door middel van aanraking. Zoals uit de gegevens blijkt, worden sommige groepen harder getroffen dan andere.

 

Eenzame mensen

De eerste groep mensen die de negatieve gevolgen van de pandemie en het daaropvolgende isolement heeft ondervonden, zijn degenen die zichzelf als eenzaam beschouwen. Volgens het onderzoek is dat een substantieel deel van de wereldbevolking. Het gedwongen sociale isolement heeft ervoor gezorgd dat één op de twee mensen wereldwijd zich eenzaam voelt, soms zelfs nog eenzamer dan ooit tevoren in hun leven. De gegevens onthullen ook een sterk verband tussen eenzaamheid en aanrakingen: 81% van de respondenten die aangeeft zich vaak eenzaam te voelen, zou graag meer knuffels krijgen, tegenover 45% die zegt zich niet eenzaam te voelen. De samenhang tussen aanrakingen en eenzaamheid lijkt toe te nemen met de leeftijd en is ook groter voor eenpersoonsgezinnen. Het is duidelijk dat een gebrek aan menselijke aanrakingen gezien kan worden als een drijfveer voor eenzaamheid, terwijl aanraken en aangeraakt worden kan helpen als een stimulans om de eenzaamheid te verminderen.

Wonen in een land waar mensen elkaar minder aanraken

Dit verband tussen eenzaamheid en aanrakingen is vooral zichtbaar in landen waar minder fysieke aanraking de maatschappelijke norm is. In Duitsland zeiden bijna negen van de tien mensen die zich vaak eenzaam voelen en dat ze graag meer knuffels van anderen zouden krijgen, tegenover slechts 43% die zich niet eenzaam voelen. Een alarmerend verschil van 44 procentpunten, waaruit blijkt in hoeverre eenzaamheid mensen treft. In Australië, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Zuid-Korea was dit verschil iets lager, maar nog steeds opmerkelijk hoog (ongeveer 40 procentpunten). Daarentegen is de relatie zwakker in landen met over het algemeen een grotere hoeveelheid aanrakingen in het dagelijks leven, zoals Brazilië (verschil van 21 procentpunten), Italië (verschil van 28 procentpunten) en Frankrijk (verschil van 33 procentpunten). Deze percentages vormen een herinnering voor ons allemaal om mensen die zich misschien eenzaam voelen, te betrekken en te benaderen – vooral in landen waar aanrakingen geen frequent onderdeel zijn van het dagelijks leven. Aanraking die mensen krijgen – al is het maar een dagelijkse handdruk met de postbode – speelt een nóg belangrijkere rol in de strijd tegen de eenzaamheid.

Vrijgezellen en alleenstaande ouders

Een andere groep die hard is getroffen door de gevolgen van lockdowns en het sociale isolement zijn de kleinere gezinnen – namelijk vrijgezellen en alleenstaande ouders. Drie van de vier mensen die alleen wonen, zeiden dat fysieke aanraking geen dagelijkse gebeurtenis is in hun leven. Meer dan de helft gaf aan zich vaak eenzaam te voelen. Voor alleenstaande ouders stijgt dit aantal tot bijna twee derde. Bij alleenstaande ouders was het ook waarschijnlijker dat ze meer knuffels zouden willen krijgen – 69%, vergeleken met het wereldwijde gemiddelde van 61%. Zonder een andere volwassene in het gezin om de verantwoordelijkheden van de kinderopvang en het onderwijs op afstand te delen, of om gewoon mee te praten tijdens deze stressvolle periode, hebben volwassenen in kleinere gezinnen het zwaar.

Mensen in de leeftijd van 50-69 jaar

Ook mensen in de leeftijd van 50-69 jaar zijn bijzonder getroffen, omdat zij tegenwoordig bijna geen contact meer hebben met hun buitenste cirkels. Volgens de aanrakingsdagboeken uit het onderzoek heeft een derde van de mensen in de leeftijd van 50-69 jaar gedurende de hele week voor het interview geen fysiek contact gehad. Bijna drie op de vier zeiden dat er tegenwoordig meer barrières zijn om elkaar aan te raken dan een jaar geleden, hoger dan het wereldwijde gemiddelde. Interessant is echter dat slechts 57% van deze groep zegt meer knuffels te willen krijgen. Dat is weer lager dan het wereldwijde gemiddelde van 61%. Dit suggereert dat veel oudere volwassenen hun verwachtingen op het gebied van aanraking hebben aangepast aan hun ervaring.

Tieners

In tegenstelling tot de bovengenoemde groepen is er één groep die relatief veerkrachtig lijkt te zijn tijdens deze crisis: tieners. Voor bijna een derde van de respondenten in de leeftijd van 16-19 jaar is de hoeveelheid aanrakingen binnen de binnenste cirkel toegenomen sinds het begin van de pandemie. Dit is waarschijnlijk het gevolg van het feit dat zij meer tijd met doorbrengen met familie, genieten van de band met ouders en broers en zussen en dat zij samen met hun familieleden de crisis met al zijn uitdagingen proberen te doorstaan. Bij deze groep is het waarschijnlijker dat zij zeggen dat hun relaties met degenen die ze wel aanraken zich hebben verdiept (72% versus een wereldwijd gemiddelde van 62%). Het is ook veel waarschijnlijker dat ze nu meer tijd aan sociale media besteden dan voorheen (82%, tegen een wereldwijd gemiddelde van 61%) tegenover andere groepen. Voor deze groep lijkt het erop dat deze work-arounds – meer tijd met familie en de binnenste cirkel en meer gebruik van sociale media – de verstoring van hun normale routine en het gebrek aan aanrakingen binnen de buitenste cirkel enigszins compenseren.
"Een derde zei dat er nu te weinig aanrakingen zijn in het dagelijks leven."

Verloren tijd inhalen na de pandemie

Terwijl de pandemie nog niet voorbij is, anticiperen de mensen over de hele wereld gretig op een toekomst die weer meer mogelijkheden voor menselijke aanrakingen biedt. Na vele maanden van lockdowns en gedwongen sociaal isolement, tonen de gegevens van het NIVEA-onderzoek aan dat de pandemie het belang van aanrakingen in ons leven heeft benadrukt en een remedie zou kunnen zijn tegen eenzaamheid. De manier waarop we verbinding maken met anderen door aanrakingen zal voor de nabije toekomst waarschijnlijk veranderen.

Volgens de gegevens richt menselijke aanraking na de pandemie zich op kwaliteit boven kwantiteit – met andere woorden, op de binnenste cirkel. Meer dan een derde van de respondenten verwacht dat de hoeveelheid aanrakingen binnen de binnenste cirkel na de crisis toeneemt. Anderzijds zal aanraking binnen de buitenste cirkel naar verwachting op de lange termijn afnemen naarmate onze huidige gedragsveranderingen permanente gewoontes worden. Bijna de helft van de mensen in Brazilië, Zuid-Afrika, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Italië verwacht dat de hoeveelheid aanrakingen binnen hun binnenste cirkel na de crisis zal toenemen – mogelijk als een manier om de verloren tijd in te halen. Terwijl de hoeveelheid aanrakingen binnen de buitenste cirkel naar verwachting over het algemeen zal afnemen in vergelijking met de tijden vóór de pandemie, verwacht een kwart van de jongeren in de leeftijdsgroep van 16-19 jaar wereldwijd zelfs meer aanrakingen binnen hun buitenste cirkel op de lange termijn. Ongetwijfeld hebben zij veel in te halen en staan ze overduidelijk te popelen om meer aanrakingen te ontvangen en uit te delen, zodra we de coronacrisis achter ons laten.

In alle groepen heeft de pandemie ons verlangen naar huid-op-huidcontact aangewakkerd, net zoals we honger naar voedsel ervaren. In alle onderzochte landen zei elke derde persoon dat de huidige hoeveelheid menselijke aanrakingen in het dagelijks leven te laag is. Drie van de vijf respondenten willen het huidige gebrek aan menselijke aanrakingen na de crisis goedmaken. Bovendien blijkt uit de gegevens dat er na de crisis een sterk verlangen bestaat naar meer menselijke aanrakingen in de zeer sociale landen die hard door de pandemie zijn getroffen, namelijk Brazilië en Italië. Meer dan drie van de vier Brazilianen en bijna drie van de vier Italianen zeiden dat ze door hun isolement meer dan ooit naar fysiek contact verlangden. En wie kan het ze kwalijk nemen?
"In de toekomst beschouwen we dergelijke momenten van verbondenheid niet meer als vanzelfsprekend."

Een nieuwe waardering voor de kracht van aanraking

Eén ding is duidelijk: het kan tijd kosten om terug te keren naar het aantal aanraking van voor de pandemie, maar de pandemie heeft al een blijvende indruk nagelaten in ons hart en onze geest – en ook op onze huid. We weten nu hoe het voelt om niet in staat te zijn om degenen die we liefhebben aan te raken en als gevolg hiervan geïsoleerd en eenzaam te zijn. Als deze pandemie een zilveren randje heeft, dan is het dat deze ons nieuwe waardering heeft gegeven voor de kracht van aanraking voor onze emotionele, fysieke en mentale gezondheid. Als we elkaar in de toekomst weer zonder angst kunnen knuffelen, de hand kunnen schudden en kunnen omhelzen, dan beschouwen we deze momenten van fysieke verbondenheid niet meer als vanzelfsprekend. We zullen meer tijd doorbrengen met onze dierbaren, onze banden met elkaar aanhalen en weer verbinding zoeken door middel van aanrakingen.

Over de studie

Het NIVEA-onderzoek werd uitgevoerd door Mindline, een onafhankelijk onderzoeksinstituut in de vorm van een online onderzoek onder 11.706 mensen uit de volgende 9 landen (ongeveer 1000 respondenten per land): Australië, Brazilië, China, Frankrijk, Duitsland, India, Italië, Zuid-Afrika, Zuid-Korea, het Verenigd Koninkrijk en de VS. De respondenten waren tussen 16 en 69 jaar oud en vormden een representatieve steekproef op basis van geslacht, leeftijd, regio en beroepsstatus. Deze studie loopt van april (week 17) tot augustus (week 32) 2020, het Europese veldwerk is doorgegaan tot oktober.